|
Porcelanowe zdjęcia
nagrobkowe jako forma upamiętnienia zmarłych pojawiły
się w latach 60. XIX wieku. Aby takie zdjęcie mogło
powstać potrzebna była fotografia zmarłego - zazwyczaj
wykonywano jej reprodukcję zachowując oryginał.
Następnie oddzielano od podłoża (papieru
fotograficznego) warstwę z wizerunkiem zmarłego i
przenoszono na porcelanową płytkę. Następna czynność
to wypalanie w piecu. W wyniku działania wysokiej
temperatury obraz wtapiał się w szkliwo i uzyskiwał
trwałość. Niekiedy na otrzymanej porcelance dokonywano
retuszu lub nakładano warstwę malarską (Józefa
Rodziewiczówna) i ponownie wypalano.
Fotografie wiecznotrwałe - tym określeniem reklamowali w gazetach fotografowie zdjęcia wykonywane na porcelanie pod koniec XIX i na początku XX stulecia. J. Ustupski ogłaszał się m.in. w Kurierze Warszawskim: NA POMNIKI portrety wiecznotrwałe wykon. Ustupski, Nowy-Swiat 40. (1906, nr 47, dodatek poranny). W Kurjerze Litewskim nr 165 z 24 VII (6 VIII) 1910 reklamował się warszawski fotograf Stefan Weber: |
| Akcja "Pomóż im trwać wiecznie" |
|
|
Na stronie 2:
Grekokatolicy i mennonici (2020)
Weber w Sochaczewie i Starych Babicach (2019) Cmentarz na Rossie (2019) |
Porcelanowe zdjęcia
nagrobkowe w Warszawie spotkać
można na wielu nekropoliach, w tym katolickich
(Powązki, Bródno, Wolski), protestanckich (cmentarz
ewangelicko - augsburski i ewangelicko-reformowany), również na cmentarzu prawosławnym, mariawickim i tatarskim. Najstarsze znalezione datowanie na porcelanowym medalionie to rok 1897 (Stare Powązki, kw. 251, grób Władysława Stanowskiego, autor nieznany) |
1
2
Sygnatury na
zdjęciach nagrobkowych:
Stefan Weber. Tylko niewielka część porcelanowych zdjęć nagrobkowych posiada sygnaturę firmy, w której zostały wykonane. Wśród tych, które mają sygnaturę, zdecydowanie najwięcej pochodzi z zakładu Stefana Webera. Na warszawskich cmentarzach pojawiły się na początku XX wieku (lub pod koniec XIX) i wytwarzane były jeszcze podczas II wojny światowej. Na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim sygnatura Webera znajduje się na medalionie zmarłej w 1881 roku Natalii Hardt, a na Powązkach Wojskowych pochowanej w 1942 roku Marysi Klemens. W roku 1950 Stefan Weber został wyróżniony dyplomem uznania za 54 lata pracy zawodowej. Treść firmowych sygnatur świadczy o wielokrotnej zmianie lokalizacji: S. Weber Warszawa. Erywańska 16. S. Weber Warszawa. Kredytowa 16. (ulicę Erywańską po wycofaniu się Rosjan przemianowano w roku 1917 na Kredytową) S. Weber Warszawa. Sienna 17. S. Weber Warszawa. Królewska 9. S. Weber Warszawa. Złota 5. S. Weber Warszawa. Senatorska 8. S. Weber Warszawa. Krak. Przedm. 63 Foto S. Weber Warszawa Znaczna część porcelanek z zakładu Webera przetrwała w złym stanie, widać liczne odbarwienia i ubytki obrazu, niekiedy nastąpił całkowity zanik wizerunku portretowanej osoby. Na Starych Powązkach autor tej strony odnalazł ok. 260 pocelanek sygnowanych przez Webera. |
Józefa Rodziewiczówna (1858-1926). Wśród porcelanowych
medalionów nagrobkowych, ze względu na swoje
walory, to właśnie jej prace zasługują na
szczególną uwagę.
Naniesione na porcelanę zdjęcia były retuszowane
i podmalowywane. Efektem pracy artystki były nie
tyle zdjęcia, co malarskie miniatury na
porcelanie.
Artystka podpisywała swoje
porcelanki J.
Rodziewiczówna w Warszawie lub
J. Rodziewiczówna-Rychard w
Warszawie.
Autor
tej strony odnalazł na Starych
Powązkach 57
porcelanek Rodziewiczówny i
kolejnych 5 na Cmentarzu
Prawosławnym przy ul.
Wolskiej. Na tej drugiej
nekropolii część sygnatur
pisana
jest cyrylicą. Jeden z
powązkowskich medalionów,
na pomniku Antoniego Jaxa-Kwiatkowskiego, ma datowanie - 1899. J. Rodziewiczówna była malarką porcelany - malowała również filiżanki, talerze i wazy. Portret
- kolorowana
fotografia na
porcelanie (ok. 1890?)
na grobie Emilii
Rodziewicz i jej
córki Józefy
Rodziewiczówny, Stare
Powązki, kw.
48.
|
J.
Kołakowski - Cmentarz
Ewangelicko-Augsburski, Stare
Powązki
i Cmentarz Bródnowski, sygnatury J. Kołakowski
Warszawa Młynarska 34, Art. Fot.
J.
Kołakowski
Warszawa Młynarska 34,
J.
Kołakowski
Warszawa
Towarowa 56 m
30, J.
Kołakowski
Warszawa-Grochów
Okuniewska 5.
Ostatnie porcelanki
wykonane zostały w pierwszych latach po
zakończeniu II wojny światowej. |
Ryszard
Fijałkowski -
zdjęcia nagrobkowe osób
zmarłych pomiędzy rokiem 1890 a 1919,
Stare Powązki, sygnatura R. Fijałkowski w
Warszawie Bracka No 20.
|
A.
Łakomski - zdjęcia nagrobkowe osób
pochowanych
w latach 20. XX wieku. Stare Powązki
i Cmentarz Ewangelicko-Augsburski, sygnatura
Art. Mal. A. Łakomski Warszawa Aleje Jerozolimskie Nr. 23. |
G.
Maertz - sygnatura
G. Maertz, Warszawa |
I. Miniewska - sygnatura
I. Miniewska |
W.
Kryszewski - sygnatura W.
Kryszewski Warszawa ul. Złota 35 |
J. Ustupski - sygnatura J. Ustupski, J. Ustupski Warszawa Nowy Świat 40. |
A.
Zieniewicz -
sygnatura A. Zieniewicz |
Zakład
Ś-go Łukasza -
sygnatura Zakład Ś-go Łukasza |
Ignacy Dorabialski - właściciel zakładu przy ul. Niecałej 8, firma działała do roku 1926, sygnatura I. Dorabialski - Warszawie |
Zrzeszenie Kamieniarzy i Rzeźbiarzy - sygnatura Zrze. Kamieniarzy i Rzeźbiarzy. |
autor nieznany - sygnatura SM 1897; JR (prawdopodobnie J. Rodziewiczówna). |
autor nieznany - sygnatura I.P.F. Rallo - Mestre |
Sygnatury zakładu fotograficznego: |
Henryk Buchcar - H. Buchcar. Zakład fotograficzny mieścił się przy ul. Chłodnej 58, działał w latach 1923-1940. |
Karol
Pęcherski
- Karol
Pęcherski. Wstąpił do Cechu Fotografów w roku 1909. Portrecista Józefa Piłsudskiego i Ignacego Mościckiego. Prowadził zakład przy ul. Nowy Świat 57, potem Mazowieckiej 2 w latach 1926-1944. Po wojnie fotografował zniszczoną Warszawę. Henryk Prośniewski - Fot. Prośniewski Chłodna 17. Prowadził zakład fotograficzny przy ulicy Chłodnej do sierpnia 1944 r. Jan Raczyński - J.Raczyński Varsovie. Prowadził zakład fotograficzny przy Krakowskim Przedmieściu i Nowym Świecie do roku 1924. |
Autorstwo i datowanie. Datowanie porcelanek, określające zresztą pewien przedział czasowy, jest możliwe w przypadku, gdy posiadają one sygnaturę. Stefan Weber sygnował swoje prace nazwiskiem i adresem zakładu. W roku 1917 zmieniono nazwę ulicy Erywańskiej na Kredytową, gdzie pod numerem 16 przez pewien czas siedzibę miał jego zakład. Na tej podstawie można wnioskować, które porcelanki (mające jeden z powyższych adresów) powstały przed 1917 rokiem, a które w tymże lub później. W odniesieniu do większości porcelanek datowanie jest ryzykowne, można powiedzieć, że powstały wkrótce po pochówku, ale mogło to się wydarzyć wiele lat później. |
Ciekawe strony i galerie: Fotoporcelanki w Wolskich Regionaliach (obecnie z Cmentarza Ewangelicko-Augsburskiego, w przyszłości również z pozostałych wolskich nekropolii): Cmentarz Ewangelicko-Augsburski Galeria porcelanek z Cmentarza Ewangelicko-Augsburskiego: Kotwice pamięci Blog o nagrobnych porcelankach: Miały być wiecznotrwałe... Wyszukiwanie grobów na Starych Powązkach, Cmentarzu Wojskowym na Powązkach i Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim: Grobonet Mapy Urzędu m. st. Warszawy Leksykon fotografów warszawskich 1845-1945: atelierwarszawskie.blogspot.com/ |